Rekonwalescencja po kortykotomii – jak zadbać o zdrowie po zabiegu?

Kortykotomia przyspiesza leczenie ortodontyczne i poprawia jego wyniki. Jest jednak zabiegiem chirurgicznym: inwazyjnym – wielu pacjentów obawia się więc jego przebiegu i procesu zdrowienia. Z reguły jednak niesłusznie. W większości przypadków chwilowe, drobne uciążliwości pozabiegowe stanowią niską cenę za efekty całego leczenia. Jak wygląda sam zabieg i rekonwalescencja po kortykotomii? Wyjaśniamy!

Kortykotomia w ortodoncji: cele i przebieg procedury

Kortykotomia to zabieg chirurgiczny, który wspomaga leczenie ortodontyczne. Polega na miejscowym, powierzchownym nawierceniu lub pionowym nacięciu blaszki kostnej w okolicy korzeni zębów.

Celem zabiegu jest usprawnić i przyspieszyć leczenie ortodontyczne u tych pacjentów, którzy mają już w pełni wykształcone kości szczęki (po 20. roku życia) – znacznie mniej podatne na zmiany niż w okresie wzrostu.

Na czym to polega?

Kortykotomia wykorzystuje zjawisko nazwane Regional Acceleratory Phenomenon (RAP), które umożliwia zmniejszenie oporu kostnego oraz szybsze i bardziej przewidywalne przesuwanie zębów.

Uszkodzenie kości (np. właśnie przez nacięcie kortykotomijne) powoduje jej osłabienie (demineralizację), a następnie regenerację (remineralizację). Zmniejsza się gęstość tkanki kostnej (przy zachowaniu jej objętości), a to z kolei zmniejsza również opór na ruch zęba. Proces wzmożonej przebudowy rozpoczyna się 7 dni po zabiegu i w przypadku kości wyrostka zębodołowego utrzymuje przez około 3–4 miesiące¹. W tym okresie zęby najszybciej się przemieszczają, a pacjent i lekarz obserwują widoczne postępy leczenia.

Jak wygląda zabieg kortykotomii?

Zabieg wykonywany jest przez lekarza dentystę zajmującego się chirurgią, w znieczuleniu miejscowym. Gdy znieczulenie zacznie działać, lekarz nacina dziąsło, aby uzyskać dostęp do blaszki kostnej.

Istnieje kilka technik kortykotomii – różnią się inwazyjnością i stosowanymi narzędziami. Obecnie najczęściej wykorzystuje się technikę piezocision, znacznie mniej inwazyjną od pozostałych, która niekiedy nie wymaga nawet odwarstwienia płata śluzówkowego. Stosując tę technikę, lekarz nacina blaszkę kostną w zaplanowanych miejscach, a następnie zabezpiecza ranę; szwy nie zawsze są potrzebne.

Leczenie ortodontyczne pacjent rozpoczyna zwykle w ciągu kilku, kilkunastu dni po zabiegu lub jeszcze przed nim.

Nie u każdego pacjenta można przeprowadzić kortykotomię. Z zabiegu dyskwalifikują np. aktywna choroba przyzębia, problemy endodontyczne okolicy zabiegowej i recesje dziąsłowe. Przeciwwskazaniami mogą być również terapia sterydami czy innymi lekami wpływającymi na metabolizm kości (np. bisfosfoniany, NLPZ), które hamują zjawisko RAP².

Kortykotomia: rekonwalescencja i wpływ na leczenie

Po zabiegu kortykotomii pacjent musi przejść krótki i zazwyczaj mało uciążliwy okres rekonwalescencji. Te kilka trudniejszych dni rekompensują jednak późniejsze efekty procedury, która jest w stanie skrócić czas leczenia ortodontycznego nawet o 50–70%³.

Kortykotomia: zalecenia po zabiegu

Postępowanie po zabiegu kortykotomii zależy od zastosowanej techniki oraz indywidualnych czynników. Lekarz może zalecić antybiotykoterapię i stosowanie preparatów z chlorheksydyną o działaniu antybakteryjnym i antyseptycznym. Wszyscy pacjenci powinni:

• delikatnie przygryzać założony opatrunek przez godzinę po zabiegu;
• unikać aktywności fizycznej, palenia papierosów i picia napojów przez słomkę przez 24 godziny po zabiegu;
• zrezygnować ze szczotkowania w miejscu pozabiegowym i uważać na inne urazy mechaniczne przez wyznaczony czas.

Kortykotomia: opuchlizna i dolegliwości bólowe

Niektórzy pacjenci po zabiegu kortykotomii odczuwają ból w obrębie rany; może też pojawić się obrzęk. To normalne zjawiska i w takich sytuacjach wystarczy przyjmować przepisane przez lekarza środki przeciwbólowe, można też stosować zimne okłady. Dolegliwości te z reguły są łagodne i szybko ustępują. Do rzadkich (choć możliwych) skutków ubocznych leczenia należą szczękościsk i lekkie zasinienie szczęki, które ustępują w ciągu kilku dni.

Efekty kortykotomii

Do głównych efektów kortykotomii należą:

• Znaczne skrócenie czasu leczenia ortodontycznego. Ponieważ zabieg skraca czas leczenia, zmniejsza też ryzyko powikłań związanych z długotrwałą terapią, m.in. demineralizacji szkliwa, próchnicy, resorpcji korzeni zębów, odsłonięcia szyjek zębowych, stanów zapalnych dziąseł i przyzębia czy wystąpienia ruchomości zębów. Krótsze leczenie pozytywnie wpływa także na komfort pacjenta, jego samopoczucie i jakość codziennego życia.
• Możliwość skutecznego leczenia przypadków, które są wyzwaniem dla konwencjonalnych technik. Dotyczy to m.in. możliwości leczenia stłoczeń bez usuwania zębów, intruzji i dystalizacji zębów trzonowych bez dodatkowego kotwienia, a także wprowadzania zatrzymanych kłów do łuku. Kortykotomia może również umożliwić przesunięcie zębów w miejsca po dawnych ekstrakcjach, co jest często niemożliwe przy zastosowaniu standardowych metod.
• Złagodzenie dolegliwości bólowych w trakcie całego leczenia ortodontycznego. Wyjątkiem jest ten drobny dyskomfort pozabiegowy, ale poza okresem rekonwalescencji pacjenci zwykle oceniają leczenie aparatem ortodontycznym jako znacznie bardziej komfortowe. Ponieważ zęby przesuwają się łatwiej i szybciej, nieprzyjemne odczucia są ograniczone.

Zabieg kortykotomii musi zalecić lekarz. Specjalista powinien rzetelnie rozpatrzyć zalety i wady procedury, możliwości i ryzyka. Pacjenci mogą się umówić na konsultację w gabinecie Persona: nasz dentysta z Poznania dokładnie analizuje każdy przypadek i sugeruje najkorzystniejsze rozwiązania.

FAQ:

1. Dlaczego warto się zdecydować na zabieg kortykotomii?

Zabieg kortykotomii sprawia, że zęby podczas leczenia ortodontycznego łatwiej się przesuwają. Znacznie więc skraca czas terapii oraz zmniejsza ryzyko skutków ubocznych leczenia, takich jak próchnica.

2. Czy kortykotomia jest bolesna?

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, więc pacjent nie odczuwa bólu. Łagodne dolegliwości bólowe mogą się jednak utrzymywać przez kilka dni po zabiegu.

3. Jakie dolegliwości mogą się pojawić po kortykotomii?

Po zabiegu pacjentowi może doskwierać ból i obrzęk w miejscu zabiegu, czasem pojawia się też niewielkie zasinienie. Objawy te zwykle są łagodne i utrzymują się najwyżej kilka dni.

Źródła: