Jak działa aparat ortodontyczny?

Aparaty ortodontyczne pozwalają ustawić zęby w prawidłowych pozycjach. Poprawiają nie tylko estetykę uśmiechu, ale również komfort życia tysięcy pacjentów. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się, jak działa aparat ortodontyczny, jak przebiega proces leczenia ortodontycznego czy ile kosztuje. Dowiedz się wszystkiego, co warto wiedzieć na temat aparatów ortodontycznych.

Rodzaje aparatów ortodontycznych

Ponieważ to, jak działa aparat ortodontyczny, jest w dużej mierze zależne od jego rodzaju, najpierw warto dowiedzieć się, jakie znamy rodzaje aparatu ortodontycznego. Najbardziej podstawowe podziały wyróżniają:

1. aparaty stałe – są na stałe przytwierdzone do zębów, a pacjent nie może sam ich wyciągać.
2. aparaty ruchome – zdejmowane, przeważnie stosowane u najmłodszych. Najczęściej mają postać akrylowej płytki i stalowego drutu. Lekarz określa, jak długo należy nosić aparat w ciągu doby w konkretnym przypadku.

Najbardziej klasyczny jest aparat ortodontyczny metalowy, ale ostatnio coraz większą popularnością cieszy się także aparat estetyczny. Drugi wspomniany wariant dzielimy dodatkowo na modele:

• ceramiczne – w kolorze mlecznobiałym, niemalże niewidoczne. Świetnie prezentują się na łukach zębowych.
• szafirowe – mają całkowicie przezroczyste zamki, co sprawia, że są idealnie dopasowane kolorystycznie do uzębienia pacjenta.

Oprócz tego wymienia się aparaty zwykłe (z ligaturami) oraz aparaty samoligaturujące. Podstawową różnicą pomiędzy nimi jest sposób utrzymywania łuku ortodontycznego. W aparatach standardowych stosuje się specjalne gumeczki, czyli ligatury. Ich zaletą jest to, że pacjenci mogą wybierać różne kolory ligatur, mieszać je ze sobą i stworzyć swój własny, spersonalizowany pod względem kolorystycznym aparat. Ze względu na odrobinę większe rozmiary aparatów z ligaturami są one nieco bardziej widoczne w jamie ustnej.

W przypadku aparatów samoligaturujących łuk utrzymywany jest dzięki klapkom wbudowanym w zamki. Nie wykorzystuje się ligatur, więc aparat zajmuje nieco mniej miejsca w jamie ustnej pacjenta. Modele samoligaturujące pozwalają ograniczyć ilość czasu spędzonego podczas leczenia w gabinecie ortodonty. Wizyty kontrolne w przypadku aparatów standardowych i samoligaturujących odbywają się co 4-6 tygodni. Również ból i dyskomfort związany z naturalnym tarciem podczas leczenia jest nieco mniejszy.

Inne rodzaje aparatów ortodontycznych

Nieco mniej popularne są aparaty lingwalne. To takie, których zamki znajdują się od strony języka. Dla osób postronnych są całkowicie niewidoczne, ale szczególnie na początku mogą powodować problemy z jedzeniem, wymową czy podrażnienia języka. Poruszając temat aparatów ortodontycznych wymienić należy także alignery, czyli nakładki ortodontyczne. Przypominają wyglądem aparaty ruchome. Mają postać przezroczystych nakładek, które nosi się na zębach. Można wyjmować je samodzielnie w ciągu dnia, są wygodne, łatwe w czyszczeniu i estetyczne.

Na uwagę zasługują także retainery, czyli inaczej „aparaty retencyjne”. Celem ich stosowania jest utrzymanie efektów leczenia ortodontycznego. Przyjmuje się, że należy je regularnie nosić przez co najmniej połowę okresu korekcji zgryzu, jednak w niektórych przypadkach zdarza się tak, że trzeba korzystać z nich do końca życia.

Kiedy stosuje się aparat ortodontyczny ruchomy?

Aparat ruchomy jest znany jako „podstawowy aparat dla dziecka”. Wynika to głównie z tego, że najczęściej stosuje się go u pacjentów w młodym wieku. Nosi się go zaleconą przez lekarza ilość godzin, najczęściej kilka w ciągu dnia oraz całą noc. Ruchome aparaty mają ogrom zalet:

• mogą wyeliminować konieczność noszenia aparatu stałego w przyszłości,
• łatwiej z nimi utrzymać higienę, niż stosując aparat ortodontyczny stały,
• nie powodują bólu i dyskomfortu, które są szczególnie uciążliwe dla dzieci – maluchy nie zawsze rozumieją celowość leczenia.

Trzeba jednak pamiętać o tym, że żeby proces prostowania zębów z wykorzystaniem ruchomego aparatu ortodontycznego się powiódł, konieczna jest regularność noszenia. Poważne wady zgryzu często wykluczają stosowanie tego rodzaju aparatu na zęby, zatem na możliwość wykorzystania aparatu ruchomego wpływa to, jak pierwotnie ustawione są zęby. Nasz gabinet stomatologiczny w Poznaniu oferuje różne rodzaje aparatów ortodontycznych, które dobierane są do wady zgryzu oraz preferencji pacjentów.

Kiedy konieczne jest leczenie przy użyciu stałego aparatu ortodontycznego?

Konieczność noszenia stałego aparatu ortodontycznego najczęściej wynika z ułożenia zębów u pacjenta. Wybór tego rodzaju aparatu nie zawsze jest jedyną opcją, ale często jest najbardziej wskazany. Można nim korygować nawet poważne wady zgryzu. Stały aparat ortodontyczny ma sporo zalet, wśród których można wymienić m.in. to, że:

• pozwala na precyzyjne przesunięcie zębów,
• można go stosować w przypadku niemal każdej stwierdzonej u pacjenta wady zgryzu.

Aparat ortodontyczny stały w porównaniu np. do lingwalnych nie utrudnia porozumiewania się z innymi. Chociaż również trzeba się do niego przyzwyczaić, po pewnym czasie pacjent zupełnie przestaje go czuć. Stałe aparaty można zakładać również u osób dorosłych – na korekcję wad zgryzu nigdy nie jest za późno!

Jak działa aparat ortodontyczny?

Celem stosowania aparatu ortodontycznego jest wywołanie nacisku, który spowoduje przemieszczenie zębów w jamie ustnej. Zanim pacjent rozpocznie leczenie ortodontyczne, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Ten przeprowadzi szeroko zakrojoną diagnostykę oraz skonstruuje plan leczenia. Pomoże także dobrać najlepszy rodzaj aparatu i wyjaśni wszystkie różnice pomiędzy poszczególnymi modelami.

Działanie aparatu ortodontycznego zależy przede wszystkim od jego rodzaju. W wariantach ruchomych źródło zmiany ułożenia zębów stanowi śruba oraz metalowy drut zatopiony w przezroczystej płytce. Nacisk na zęby wywoływany podczas noszenia aparatu powoduje ich stopniowe przemieszczanie. Ze względu na stosunkowo nieduże siły, stosuje się je u dzieci, które wciąż się rozwijają.

Jak działa aparat ortodontyczny stały?

Zamki i pierścienie przyklejone do powierzchni zębów są połączone ze sobą przy pomocy drutu, który osadzony jest w ligaturach. Aparat wywołuje nacisk na zęby, co w konsekwencji prowadzi do zmiany ułożenia zębów w jamie ustnej pacjenta. Dodatkowe działanie wywołuje energia wyzwalana przez mięśnie twarzy, które naturalnie poruszają się w czasie codziennego funkcjonowania – mówienia, jedzenia, snu.

Kluczowe dla wywoływania nacisku są przede wszystkim druty oraz ligatury. W niektórych przypadkach dodatkowo stosuje się wyciągi, które zwiększają siły oddziałujące na zęby. Korekcja zachodzi nie tylko w tkankach miękkich (w ozębnej), ale także w obrębie kości. Przemieszczenie zęba z jednego miejsca w drugie sprawia, że w poprzednim zanika tkanka kostna, a w nowym następuje proces jej nadbudowy, co skutkuje trwałymi zmianami w ustawieniu zębów. Należy pamiętać, iż u dorosłych tkanka kostna odbudowuje się w mniejszym stopniu, dlatego ważne jest, aby nie zwlekać z leczeniem ortodontycznym.

Jak działa aparat ortodontyczny samoligaturujący?

Prostowanie zębów przy pomocy aparatów samoligaturujących odbywa się bez wykorzystania gumek. Drut jest umieszczony w zamkach przy pomocy specjalnych klapek. Sprawia to, że nacisk i siły tarcia podczas leczenia są znacznie mniejsze, a leczenie jest bardziej komfortowe dla pacjentów. Nie znaczy to jednak, że jest mniej skuteczne.

Niezależnie od rodzaju aparatu, warto pamiętać o tym, że jeżeli leczenie jest zbyt bolesne lub powoduje znaczny dyskomfort, należy skontaktować się z lekarzem. Ten w wielu przypadkach może nieco skorygować ustawienie aparatu i ograniczyć kłopotliwe dolegliwości. Działanie aparatu ortodontycznego ma pomóc w walce o piękny uśmiech, a nie być źródłem zmartwień!

Jaki aparat ortodontyczny wybrać?

W niektórych przypadkach pacjenci sami mogą decydować o tym, jaki aparat ortodontyczny będą chcieli nosić. Niestety poważne wady zgryzu często narzucają odgórnie plan leczenia. Aparaty zawsze wybiera się zatem w porozumieniu ze swoim ortodontą. Jeżeli:

• masz niewielką wadę, możesz zapytać lekarza, czy możliwe jest przeprowadzenie leczenia nakładkowego;
• potrzebny jest aparat dla dziecka, być może dobrym rozwiązaniem będzie aparat ruchomy;
• podobają Ci się tradycyjne aparaty, postaw na model metalowy – jest tańszy, niż inne warianty;
• wolisz dyskretne rozwiązania, wybierz aparat estetyczny – przymocowany do łuku zębowego, prezentuje się świetnie, a Ty możesz wybrać białe lub przezroczyste zamki, które nie będą rzucać się w oczy.

Ile kosztuje aparat ortodontyczny?

Średnia cena aparatu ortodontycznego to pomiędzy 3500 a 4000 złotych za łuk. Najtańsze są aparaty metalowe, natomiast nieco więcej zapłacimy za warianty estetyczne czy samoligaturujące. Koszt aparatu ruchomego zwykle oscyluje w okolicach 1300 złotych. Jeśli jednak chcesz poznać szczegółowe informacje na temat cen poszczególnych aparatów, sprawdź, ile kosztuje aparat ortodontyczny.

Aparat ortodontyczny – przed i po, czyli jak działa aparat

Aparat na zęby pozwala wyeliminować wady zgryzu takie jak:

• przodozgryz – kiedy zęby dolne i żuchwa są wysunięte przed górne zęby;
• tyłozgryz – gdy żuchwa, dolny łuk i zęby są cofnięte względem górnych;
• wychylenie zębów w różne strony np. do tyłu lub do przodu;
• zgryz otwarty – ma miejsce wówczas, gdy zęby przednie i dolne nie mają ze sobą kontaktu;
• nadzgryz – kiedy zęby górne pokrywają dolne w zbyt dużym zakresie.

Leczenie ortodontyczne może koncentrować się także wokół skorygowania zgryzów krzyżowych, przewieszonych, asymetrii zgryzu czy stłoczeń zębów. Często nie ogranicza się wyłącznie do stosowania aparatów, ale także np. wyciągów ortodontycznych (w przypadku przodo- i tyłozgryzu). Po zakończeniu leczenia zazwyczaj można uzyskać proste zęby i piękny uśmiech! Na to, jak przebiega leczenie ortodontyczne, ma wpływ między innymi:

• precyzyjna diagnostyka oraz indywidualnie skonstruowany plan leczenia,
• czas założenia aparatu ortodontycznego, czyli wiek pacjenta,
• zastosowanie dodatkowych metod wspomagających działanie aparatu ortodontycznego i leczenie,
• stopień, w jakim pacjent współpracuje z lekarzem prowadzącym leczenie.

Co warto wiedzieć na temat działania aparatu ortodontycznego?

Założenie aparatu wiąże się z różnymi zagadnieniami, które są związane z utrzymywaniem higieny jamy ustnej, dbaniem o sam aparat czy przebiegiem leczenia. Pamiętaj, że:

• stan uzębienia przed założeniem aparatu musi być idealny – konieczne jest wyleczenie wszystkich ubytków, a także przeprowadzenie higienizacji;
• leczenie ortodontyczne wymaga czasu – a ten jest różny dla każdego z pacjentów; u dorosłych wynosi średnio od 1,5 do 3 lat;
• wizyty kontrolne to ważny element leczenia – odbywaj je regularnie,
• działanie aparatu ortodontycznego szczególnie na początku może sprawiać, że będziesz odczuwać dyskomfort, ale ten z czasem minie;
• zdjęcie aparatu to nie koniec leczenia – konieczne jest jeszcze noszenie aparatu retencyjnego i regularne kontrole u ortodonty.

Czasami wymagany jest zabieg ekwilibracji addycyjnej lub redukcyjnej, gdyż po ustawieniu zębów w prawidłowych pozycjach należy je ze sobą skontaktować. Czasami zachodzi potrzeba przekonturowania guzka w innym przypadku dobudowania startych powierzchni zęba.

Jak czyścić aparat ortodontyczny?

Jeżeli stosuje się wyłącznie aparat na zęby na noc, czyli ruchomy aparat ortodontyczny, utrzymanie go w czystości jest znacznie łatwiejsze. Wystarczy myć go pod bieżącą wodą, z wykorzystaniem detergentu lub dedykowanej pasty. Najlepiej zaopatrzyć się do tego celu w osobną szczoteczkę. Po myciu należy go dokładnie osuszyć i schować do opakowania. W przypadku nieprzestrzegania zasad związanych z dbaniem o aparat ortodontyczny może pojawić się na nim np. kamień.

Aparat stały nieco utrudnia utrzymanie higieny jamy ustnej, więc trzeba poświęcić mu odpowiednio dużo uwagi. Najlepiej zaopatrzyć się w specjalną szczoteczkę do zębów. Ma ona specyficznie ułożone włókna w kształt Y lub V, ułatwiające wymiatanie zanieczyszczeń z aparatu ortodontycznego. Uwagę trzeba poświęcać nie tylko myciu zębów, ale również każdego elementu aparatu z osobna. W sklepach z akcesoriami dentystycznymi znaleźć można także nici dla osób noszących aparat. Świetną alternatywą dla nich jest irygator. Jednak nie zastępuje on nitki dentystycznej czy szczoteczki międzyzębowej.

Wiesz już, jak działa aparat ortodontyczny. Jeśli zastanawiasz się nad założeniem aparatu, nie czekaj! Możesz zdecydować się zarówno na aparat metalowy, jak i modele, które będą niemalże niewidoczne.

FAQ:

1. Jak działa aparat ortodontyczny?

Aparat ortodontyczny wywołuje kontrolowany nacisk na zęby, co w dłuższej perspektywie czasowej prowadzi do zmiany ich ułożenia w jamie ustnej. W miejscu, w którym położony był ząb, zanika tkanka kostna, natomiast w tym, w które się przemieszcza, nadbudowuje się.

2. Jak często trzeba przychodzić na wizyty kontrolne podczas leczenia ortodontycznego?

Aparaty ortodontyczne wymagają wizyt kontrolnych co 4-6 tygodni.

3. Ile wynosi czas leczenia ortodontycznego?

U dorosłych czas leczenia ortodontycznego to najczęściej od 1,5 do 3 lat, jednak jest to kwestia bardzo indywidualna, zależna od wady zgryzu pacjenta.